در جریان جلسه دادرسی ضد انحصار (آنتی تراست) مجلس سنا آمریکا که هفته گذشته برگزار شد، قانونگذاران و توسعهدهندگان اپلیکیشنها انتقادات جدی را به دلیل نحوه ورود به اپ استور علیه اپل مطرح کردند.
دو کمپانی گوگل و اپل روز چهارشنبه ناچار شدند در برابر کمیته قضایی آنتی تراست مجلس سنای آمریکا شهادت بدهند. و در حالی که اعضای این کمیته به نتیجه دلخواه خود رسیدند، بزرگترین بازنده این جلسه اپل بود. مورد بحث، قوانین سختگیرانهای بود که اپل برای استفاده از اپ استور جلوی روی توسعهدهندگان اپلیکیشنها قرار میدهد و این در واقع تنها راهی است که توسعهدهندگان میتوانند از آن طریق به میلیونها کاربر اندرویدی در سراسر جهان دسترسی پیدا کنند.
در این بین شاید گوگل کمتر تحت تأثیر جلسات آنتی تراست قرار بگیرد؛ زیرا به کاربران اندروید اجازه میدهد بتوانند اپلیکیشنها را به جز فروشگاه خود از سایر مارکت پلیسها و وبسایتها نیز دانلود کنند.
هم اپل و هم گوگل بسیاری از توسعهدهندگان خود را برای استفاده از مارکت پلیسهای مربوطه و فروش اپلیکیشنهای خود مجبور میکنند از سیستمهای پرداخت اختصاصی استفاده کنند و به این منظور باید تا ۳۰ درصد از درآمد خود را به اپل بپردازند. دموکراتها و جمهوریخواهان مجلس سنا نارضایتی خود از این موضوع را در این جلسه دادرسی اعلام کردند و این سوال را مطرح کردند که اگر این دو اپ استور اصلی با رقبای بیشتری مواجه شوند هم آیا تا همیناندازه درآمدزایی خواهند داشت؟
محصولات منتخب فراسیب
بیشک اعضای کمیته فرعی ضد انحصار پیش از برگزاری جلسه دادرسی هماهنگیهای لازم را با یکدیگر انجام داده بودند و جوانب مختلف را به خوبی سنجیده بودند تا بتوانند مجموعه سوالات مرتبطی را در این جلسه نزد اپل مطرح کنند.
جدیت این جلسه به قدری بود که باعث شد حتی بسیاری از توسعهدهندگان برجسته سطح جهانی مثل اسپاتیفای، تایل و مچ گروپ (توسعهدهنده تیندر) که قوانین اپ استور اپل برای آنها مشکلاتی را به وجود آورده هم روی صندلی شاهدان بنشینند و نکاتی را علیه سیاستهای سختگیرانه این فروشگاه اپلیکیشن مطرح کنند.
مشکلات اسپاتیفای با اپ استور
هوراسیو گوتیرز، وکیل ارشد کمپانی اسپاتیفای در این جلسه دادرسی مطرح کرده است که این شرکت برای قرار دادن اپلیکیشن خود روی اپ استور مجبور به استفاده از سیستم پرداخت اپل و پرداخت مالیاتهای مربوط به این کمپانی بوده است. علاوه بر این، حتی حق تبلیغات آنلاین مربوط به ترغیب کاربران دارای اشتراک رایگان به تهیه اشتراک سه ماهه اسپاتیفای پریمیوم با قیمت ۹۹ سنت را هم نداشته است. گوتیرز از این رویکرد اپل با عنوان «دستور سکوت» اسم میبرد.
امی کلوباکر، نماینده مینسوتا در کمیته آنتی تراست مجلس سنا یکی از افراد حاضر در این جلسه است که تحت تأثیر حرفهای گوتیرز قرار گرفته است. کلوباکر در یک مصاحبه تلفنی مطرح کرده است: «مثل این میماند که به مردم بگویید در یک وبسایت تخفیف خوبی وجود دارد، اما در اپ استور از اعمال آن تخفیف منع باشید. این تصمیم ظالمانهای است». صحبتهای وکیل ارشد کمپانی اسپاتیفای بدین معنا است که آنها مجبور هستند با خود سرویس استریم موسیقی اپل (اپل موزیک) که قطعاً با آزادی بیشتری در اپ استور دیده میشود رقابت کنند و کلوباکر این را ارجعیت دادن به خود میداند.
طبق گفتههای گوتیرز، اپل تهدید به تلافی جویی در برابر اسپاتیفای کرده و در برخی موارد دست به تلافی نیز زده است. به ادعای این وکیل، اپل مستقیماً به اسپاتیفای گفته است که رتبه این اپلیکیشن را در فهرست برنامهها ارتقا نخواهد داد و باید چندین ماه برای اخذ مجوزهای لازم منتظر بماند.
تاکسیهای اینترنتی در برابر اپهای دوستیابی
اپل برای استفاده از سیستم پرداخت داخلی خود تمام توسعهدهندگان را ملزم به پرداخت ۱۵ الی ۳۰ درصد از درآمد خود به عنوان کارمزد به اپل نمیکند. در واقع توسعهدهندگانی که با اپلیکیشنهایشان سرویسهای دیجیتال (مثل سرویس استریم فیلم و موسیقی) را ارائه میکنند ملزم به پرداخت این کارمزد هستند. اما به گفته یکی از نمایندگان جمهوریخواه سنا، مایک لی، هیچ مصداق مشخصی برای برنامههایی که سرویس دیجیتال و سرویس فیزیکی ارائه میکنند وجود ندارد.
سوال این جمهوریخواه از اپل این بوده است که چرا اپلیکیشن دوستیابی تیندر ملزم به استفاده از سیستم پرداخت اپل و پرداخت کارمزد ۳۰ درصدی آن است، ولی تاکسی اینترنتی اوبر میتواند بدون نیاز به پرداخت کارمزد و استفاده از سیستم پرداخت اپل به فعالیت خود ادامه دهد؛ در حالی که هدف هر دو اپلیکیشن رساندن دو شخص به یکدیگر (یکی برای دوستی و دیگری برای رساندن به مقصد) است.
سخنگوی کمپانی اپل، کایل آندیر پاسخی برای این سوال نداشت و این نشان میدهد اپل برای دستهبندی اپلیکیشنهای ملزم به پرداخت کارمزد و قانونگذاری برای اپ استور خود کاملاً سلیقهای رفتار میکند و چقدر این سبک قانونگذاری میتواند برای یک توسعهدهنده گران تمام شود.
ردیاب AirTag اپل جایگزینی برای Tile
درست یک روز پیش از جلسه دادخواهی اپل در کمیته آنتی تراست، از یک گجت ردیاب مخصوص وسایل شخصی کاربران به نام AirTag رونمایی کرد. با اتصال ایرتگ به هر وسیله یا گجتی، میتوانید از طریق شبکه Find My روی آیفون یا آیپد خود به دنبال آن بگردید.
تا پیش از این شرکت Tile یکی از پیشروان عرضه ردیابهای شخصی بود که حتی اپل دیوایسهای این شرکت را در فروشگاه خود میفروخت، اما با معرفی ایرتگ همکاری این دو شرکت به یکباره قطع شد. مشاور عمومی کمپانی تایل، کریستین دارو، به این نکته اذعان دارد که ایرتگ مزیتهای بیشتری نسبت به تایل برای کاربران دستگاههای آی او اسی دارد. زیرا این گجت با سیستم عامل آی او اس سازگاری کاملی دارد و راحتتر از تایل به گجتهای اپل متصل میشود. علاوه بر این مجهز شدن به اتصال UWB (فراپهنباند) به آیفون اجازه میدهد با دقت بیشتری به دنبال AirTag بگردد. این درحالی است که تایل به فرکانسهای UWB روی آیفون دسترسی ندارد.
یک تحلیلگر به نام بن تامپسون روز پنجشنبه در خبرنامه اشتراکی خودش یادداشت کرده است که نباید اپل را به خاطر ادغام این نوع سخت افزاری – نرم افزاری سرزنش کنید. واقعیت این است که ایرتگ و شبکه Find My نمایانگر نوع دیگری از ادغام سخت افزاری – نرم افزاری – خدمات است که اپل به آن علاقهند است و اگر این شکل از نوآوری باعث برتری اپل شده، خود اپل آن را به دست آورده است.
نکته بارز قضیه اینجا است که اپل کاملاً به تمام دادههای Tile از جمله متادیتا و تعداد دانلودهای آن دسترسی داشته است و با استفاده از این دادهها در مورد چگونگی ورود به بازار ردیابهای شخصی تصمیمگیری کرده است. این میتواند بدان معنا باشد که شرکت از جایگاه ویژهای که در بازار دارد برای از پای درآوردن رقیب استفاده کرده است.
رابطه توسعهدهندگان با اپ استور
اپل میگوید کارمزد ۱۵ تا ۳۰ درصدی که از درآمد توسعهدهندگان دریافت میکند را برای غربالگری اپلیکیشنهایی با طراحی ناکارآمد، مشکوک از نظر فنی و یا امنیت در اپ استور استفاده میکند. همین باعث شده توسعهدهندگان همواره App Store را یک مارکت پلیس خوش سیما با عملکردی اصولی بدانند.
دو جمهوریخواه مجلس سنا، امی کلوباکر و جاش هاولی ادعای اپل مبنی بر هزینههای هنگفت برای حفظ امنیت اپ استور را اغراقآمیز میدانند. بر اساس جدیدترین گزارش کمیته آنتی تراست، اپل سالانه درآمدی بین ۱۵ تا ۱۸ میلیارد دلار از اپ استور خود کسب میکند، در حالی که سالانه تنها ۱۰۰ میلیون دلار از این مقدار را صرف مدیریت فروشگاه اپلیکیشنهایش میکند.
همه اینها به معنای حاشیه سود فوقالعاده اپ استور است و سرمایهگذاران اپل به همین دلیل به آن علاقهمند هستند. وقتی نزدیک به ۵ سال پیش فروش جهانی گوشیهای هوشمند از جمله آیفونها روند نزولی پیدا کرد، اپل به وال استریت تضمین داد که تجارت سرویسهایش میتواند با رشد سریع، این شکاف در سوددهی را پر کند. اکنون درآمد حاصل از App Store بخش بزرگی از درآمد سالانه اپل را به خود اختصاص داده است و شاید اپل به خاطر کاهش فروش جهانی گوشیها به ناچار روی اخذ کارمزد از توسعهدهندگانش حساب باز کرده است.
وقتی هاولی، نماینده جمهوریخواه از سخنگوی اپل در مورد اینکه آیا اپل متعهد میشود با کاهش میزان کارمزد دریافتی از توسعهدهندگان به تنها دریافت هزینههای مدیریت اپ استور اکتفا کند، با پاسخ منفی او مواجه شد.
انحصارطلبیهای قدیمی و جدید
وکیل Match Group، جرد سین بارها در طول جلسه با کمیته آنتی تراست به اقدامات و تصمیمات اپل معترض شد. در زیر بخشهایی از نطق ابتدایی سین را میتوانید ببینید:
وقتی صحبتهای موشکافانهای در بحثهای امنیتی، ایمنی و حریم خصوصی مطرح میشود، اپل و گوگل میگویند که خودشان این سیستم عامل را ایجاد کردهاند و به همین خاطر خودشان باید در مورد این که از چه مدل تجارتی استفاده کنند، تصمیم بگیرند. اعضای کمیته، باید عرض کنم که شرکتهای راه آهن سازندهی خطوط راه آهن هستند. شرکتهای فولادی کارخانههای تولید فولاد را ساختهاند. شرکتهای برق، خطوط برق را ساختهاند و شرکتهای تلفن خطوط تلفن را ساختهاند. خالقین همه این اختراعات شگفت انگیز در زمانهای مختلف استدلالهایی را مطرح کردهاند، اما همان زمان هم انحصارطلبی وجود نداشت و اکنون هم باید به همین شکل باشد. قانون به اپل و گوگل فقط به خاطر اینکه دارای سیستمعاملهای ساخت خود هستند اجازه انحصارطلبی و محدود کردن رقابت را نمیدهد.
بیانیه جرد سین در ارتباط با امنیت و حریم خصوصی اپل، نتایج مثبتی را به همراه داشته است. در پاسخ به سوالات مطرح شده وکیل اپل، آندیر به اینکه اپل به سختی در تلاش است تا اپ استور هم برای توسعهدهندگان و هم کاربران مفید باشد اشاره داشت. اما وقتی مباحثی همچون گجت ردیاب Tile و سرویس استریم موسیقی Spotify به میان میآید، پاسخ اپل به اینکه «چون میتوانیم» خلاصه میشود.
اینکه قانونگذاران سنا بتوانند قوانین تازهای را برای مقابله با انحصارطلبی و اقدامات ضد رقابتی اپ استورها وضع کنند بسیار دشوار است. به نظر میرسد جلسه دادرسی روز چهارشنبه زمینهساز اقدامات دو حذف دموکرات و جمهوریخواه در این مورد شده است. و این میتواند به معنای تغییراتی در قانون ضد انحصار موجود باشد.